Tìm hiểu ý nghĩa của Ngũ phúc trong mâm ngũ quả ngày Tết, biểu tượng cho may mắn, sung túc và bình an. Bài viết giải thích chi tiết từng phúc và gợi ý cách bày mâm ngũ quả đúng chuẩn.
Từ bao đời nay, mâm ngũ quả luôn là một phần không thể thiếu trong ngày Tết cổ truyền của người Việt. Đây không chỉ là mâm lễ dâng lên tổ tiên mà còn là biểu tượng cho những ước nguyện tốt đẹp cho năm mới. Trong đó, khái niệm Ngũ phúc giữ vai trò đặc biệt quan trọng.
1. Ý nghĩa của Ngũ phúc trong văn hóa Việt Nam
Khái niệm Ngũ phúc bắt nguồn từ triết lý phương Đông, gắn liền với mong ước về một cuộc sống đủ đầy và viên mãn. Ngũ phúc gồm năm điều mong cầu lớn nhất của đời người. Thứ nhất là phúc, chính là những điều may mắn, suôn sẻ trong cuộc sống. Thứ hai là lộc, tượng trưng cho tài vận, sự thịnh vượng và thành công trong công việc.
Thứ ba là thọ, đại diện cho sức sống dồi dào và tuổi thọ dài lâu. Thứ tư là khang, nói về sức khỏe cả thể chất lẫn tinh thần. Cuối cùng là ninh, mang ý nghĩa cuộc sống yên ổn, gia đình hòa thuận và bình an. Với người Việt, Ngũ phúc không phải ước mơ xa vời mà là bức tranh trọn vẹn cho một năm mới hạnh phúc và sung túc.
2. Ngũ phúc trong mâm ngũ quả ngày Tết
Mâm ngũ quả không nhất thiết phải có đúng năm loại quả cụ thể mà chủ yếu dựa vào ý nghĩa tượng trưng. Tuy nhiên, người Việt thường lựa chọn những loại quả đại diện cho từng phúc.
Phúc thường được tượng trưng bằng quả mãng cầu, mang ý nghĩa cầu mong mọi điều tốt đẹp. Lộc thường gắn với quả dừa hoặc quả sung vì phát âm gần với chữ sung túc và no đủ. Thọ được thể hiện qua quả đu đủ, thể hiện sự đầy đặn bền lâu. Khang thường tượng trưng bằng xoài, đem lại cảm giác thoải mái và thanh mát.
Ninh chính là sự hòa hợp của cả mâm, giúp năm mới bình an, thuận hòa. Khi đặt năm loại quả lại với nhau, mâm ngũ quả trở thành lời chúc trọn vẹn gửi đến tổ tiên cũng như chính gia đình trong năm mới.
3. Cách bày mâm ngũ quả đẹp và đúng ý nghĩa
Để mâm ngũ quả vừa đẹp mắt vừa mang đủ ý nghĩa Ngũ phúc, người Việt thường bày theo bố cục vững vàng. Những trái lớn như mãng cầu, dưa, đu đủ thường được đặt dưới làm nền. Những trái vừa như xoài, bưởi được đặt phía trên, tạo thế cân bằng. Các loại quả nhỏ như sung, quýt, phật thủ hay chùm nho được chen vào các khe hở để tăng sự hài hòa.
Màu sắc cũng là yếu tố quan trọng, kết hợp màu xanh, vàng, đỏ giúp mâm quả rực rỡ và mang ý nghĩa cát tường. Điều quan trọng nhất là các loại quả đều phải tươi, nguyên vẹn và mang tính chất may mắn theo mong cầu của gia chủ.
Ngũ phúc trong mâm ngũ quả không chỉ là truyền thống lâu đời mà còn là biểu tượng cho những ước vọng đẹp đẽ của người Việt mỗi dịp năm mới. Từ phúc, lộc, thọ, khang đến ninh, tất cả tạo nên một thông điệp tràn đầy hi vọng và may mắn. Khi hiểu rõ ý nghĩa này, việc chọn và bày mâm ngũ quả sẽ trở nên ý nghĩa hơn rất nhiều. Đây không chỉ là mâm lễ dâng lên tổ tiên mà còn là lời chúc cho gia đình trong năm mới bình an, sung túc và đủ đầy.
